Ένας μέσος πολίτης θα συμφωνήσει ότι είναι καλή η καθολική ψηφοφορία για οποισδήποτε εκλογές.
Οι φοιτητές φαίνεται να διαφωνούν όμως. Λίγοι καταλαβαίνουν τι υποστηρίζουν οι φοιτητές. Θέλουν να εφαρμοστεί η άμεση δημοκρατία στο πανεπιστήμιο; Εγώ το βλέπω για καλό. Αν όχι γιατί; Ποια τα πολιτικά επιχειρήματα;
Εκτός βέβαια, αν δε θέλουν να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη διάταξη για τις πρυτανικές, για πιο ιδιοτελής σκοπούς. Είναι δυνατό; Άλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι οι φοιτητές αγωνίζονται για τα ιδανικά. Έτσι δεν είναι;
Για να δούμε....
Για εξηγήσε μου, πως δούλευε το σύστημα μέχρι τώρα;
Η συμμετοχή των φοιτητών στην εκλογή του πρύτανη, γίνονταν αντιπροσωπευτικά. Αρχικά διεξαγόταν καθολική ψηφοφορία μεταξύ των φοιτητών ώστε να εκλεγούν οι εκλέκτορες. Αυτοί προέρχονταν απο τις παρατάξεις που υπάρχουν στο πανεπιστήμιο (Οι γνωστές είναι η ΔΑΠ-ΝΔ, ΠΑΣΠ-ΠΑΣΟΚ και ΠΚΣ-ΚΚΕ ενώ υπάρχουν πλήθος μικρότερων ανά ίδρυμα και ανά σχολή). Στη συνέχεια οι εκλέκτορες προσέρχονταν στις κάλπες για να εκλέξουν τον πρύτανη.
Και που ήταν το κακό στο σύστημα;
Οι παρατάξεις δεν ήταν πάντοτε ξεκάθαρο ποιόν υποψήφιο πρύτανη θα υποστήριζαν. Πολλές φορές η θέση τους ήταν ομιχλώδης σε μια προσπάθεια να κερδίσουν ανταλλάγματα. Έτσι δεν ήταν στην άμεση κρίση των απλών φοιτητών ποιόν υποψήφιο πρύτανη υποστήριζαν, ή τι ανταλλάγματα αναμένονταν, καθώς καλούνταν να ψηφίσουν στα τυφλά, και απλά επέλεγαν παράταξη. Με το σύστημα των εκλεκτόρων είχαμε φτάσει σε σημείο υπέρμετρης δοσοληψίας, μεταξύ παρατάξεων/εκλεκτόρων από τη μια, και υποψηφίων πρυτάνεων από την άλλη. Όσοι ήταν στο πανεπιστήμιο γνώριζαν ή είχαν ακούσει.
Σημείωση:Ακόμα όμως και αν δούλευε ιδανικά το σύστημα, δηλαδή υπήρχε ρητή στήριξη προς κάποιον υποψήφιο και σαφή ενημέρωση των φοιτητών, τι πειράζει αντι να ψηφίσουν "μέσω αντιπροσώπου" να ψηφίζουν απευθείας;
Μόνο αυτό είναι; Υπάρχει κάποιο παρασκήνιο;
Προφανώς και υπάρχει παρασκήνιο που δεν δηλώνεται. Με το νέο, άμεσο σύστημα εκλογής, οι μικρές παρατάξεις κυρίως (απο τις οποίες συνήθως προέρχεται και το περισσότερο νταβαντούρι)τραβάνε ζόρι. Με το έμμεσο σύστημα είχαν την δυνατότητα να παζαρέψουν τον ψήφο των εκλεκτόρων τους όλες οι παρατάξεις. Άλλωστε κανείς δεν τους ζητούσε το λόγο για τον ποιον υποστήριξαν. Έτσι οι περισσότερες παρατάξεις κάτι κέρδιζαν(και συνήθως τα άτομα σε καίριες θέσεις), αν πόνταραν στο σωστό άλογο.
Για τους υποψήφιους πρυτάνεις τι σημαίνει το νέο σύστημα;
Απλά, τους χαλάει το πάρτυ. Οι υποψήφιοι τώρα πρέπει να σκιστούν να γίνουν γνωστοί πέρα από τη σχολή ή το τμήμα που τους ανέδειξε. Αυτό απαιτεί χρόνο, χρήμα και προσπάθεια, ιδίως στα πολύ μεγάλα ιδρύματα όπως το ΑΠΘ. Πλέον ασύμφορο και δύσκολο.
Με το παλιό σύστημα δεν χρειαζόταν να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στο σύνολο των φοιτητών. Απλά, να έχουν μια στοιχειώδη πολιτική κάλυψη( η πολιτική καθοδήγηση του κόμματος προς την θυγατρική φοιτητική παράταξη είναι πάντα χρήσιμη σε τέτοιες περιστάσεις) και κυρίως να παζαρέψουν την ψήφο των παρατάξεων, ιδίως των μεγάλων, που ουσιαστικά “έβγαζαν πρύτανη”.
Σοβάρα; Και πως παρακαλώ παζάρευαν την ψήφο;
Αυτό γινόταν με θεμιτά και άλλοτε με αθέμιτα μέσα(στην Ελλάδα; αθέμιτα μέσα; τι εννοείς; σιγά μην κέρδιζαν και μεταπτυχιακά οι εκλέκτορες ή οι καθοδηγητές των παρατάξεων!).
Οι απλοί φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν να ψηφίσουν εκλέκτορες, συνήθως δεν είχαν ιδέα ποιόν ή τι θα υποστήριζαν οι εκλέκτορες ή η παράταξη που ψήφισαν.
Οι μικρές παρατάξεις όμως τι πρόβλημα έχουν;
Οτι η υπόθεση γίνεται παιχνίδι για λίγους. Πρώτον η υποστήριξη κάποιας μεγάλης παράταξης (ΔΑΠ και ΠΑΣΠ) προς έναν υποψηφίο, αυτόματα σημαίνει ενεργοποίηση του αντίστοιχου κομματικού μηχανισμού υποστήριξης και διαφήμισης προς το πρόσωπο του. Δεύτερον, σε μια συνηθισμένη προσέλευση φοιτητών σε εκλογές (αποχή δηλαδή πλέον του 50%) οι ψήφοι των μικρών δεν θα καθορίζουν αποτέλεσμα, οπότε δεν θα έχει νόημα να συνδιαλλαγεί κάποιος υποψήφιος μαζί τους. Πριν τουλάχιστον πουλούσαν και οι μικροί στο χρηματιστήριο των εκλεκτόρων, και κάτι φυσικά θα κέρδιζαν.
Δηλαδή η φασαρία είναι καθαρά ιδιοτελής;
Προφανώς. Οι μικρές παρατάξεις δεν θέλουν την εφαρμογή του νόμου, για να συνεχίσουν να πουλάνε στο χρηματιστήριο εκλεκτόρων, που οι ψήφοι τους είναι μετρήσιμοι.
Οι μεγάλες βολεύονται και δεν αντιδρούν ή αντιδρούν χλιαρά, ανάλογα αν το κόμμα-μαμά είναι κυβέρνηση η αντιπολίτευση.
Και οι πρυτάνεις αφήνουν την φασαρία να τρέχει, γιατί σου λέει ποιος πάει να πείσει τους φοιτητές, μια χαρά την είχαμε βρει με τους εκλέκτορες και τις παρατάξεις, τώρα μπορεί να γίνει και καμιά στραβή με καθολική κάλπη.
Δηλαδή η Κυβέρνηση σκεφτόταν το καλό του πανεπιστημίου με τη συγκεκριμένη αλλαγή;
Είναι προφανές ότι και η κυβέρνηση δεν ήταν και πολύ ανιδιοτελής στο σκεπτικό για την αλλαγή του νόμου. Σου λέει, εδώ και 20 χρόνια πρώτη έρχεται η ΔΑΠ, άμα θέλουμε εκλέγουμε όλους ή, τέλος πάντων, τους περισσότερους πρυτάνεις που θέλουμε. Γιατί όχι δηλαδή; τσάμπα στήνουμε μηχανισμούς και να κινητοποιούμε κόσμο τόσο καιρό;
Αν κάποιος πάντως,πέρα απο τα παραπάνω, επιμένει ότι η φασαρία γίνεται μόνο ως αντίδραση των φοιτητών στη συνολική εφαρμογή του νόμου, ας μου εξηγήσει κάτι: πως η επαναφορά μιας, στοιχειώδους έστω, δημοκρατικής ρύθμισης στα πανεπιστήμια, αποτελεί επιχείρημα για ανατροπή και κινητοποιήσεις;