Αφορμή για το παρακάτω κείμενο παίρνω από το άρθρο του skg2020.blogspot.com σχετικά με την δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στην περιοχή της ΔΕΘ.
Ποιο είναι το πρόβλημα με την ΔΕΘ;
Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης είναι φανερό ότι πλέον παραπαίει. Οι διάφορες διοικήσεις της δεν κατάφεραν να τις δώσουν νέα πνοή και έχει καταλήξει μάλλον σε μια εμποροπανήγυρη λιανικών πωλήσεων. Οι πολίτες την αντιμετωπίζουν αδιάφορα, περισσότερο με νοσταλγική διάθεση. Οι ίδιοι έχουν αντιληφθεί πλέον ότι δεν αρκεί μια βδομάδα δημοσιότητας για να αντιμετωπιστούν τα καίρια προβλήματα της πόλης. Και θα την αντάλλαζαν (στην πραγματικότητα τις δυο μέρες της επίσκεψης του πρωθυπουργού) με λίγη παραπάνω δημοσιότητα όλη την επόμενη χρονιά (και όχι μόνο στο αστυνομικό δελτίο). Οι κλαδικές εκθέσεις δεν ενδιαφέρουν τον περισσότερο κόσμο, ενώ τον υπόλοιπο καιρό ο χώρος της ΔΕΘ μένει άδειος.
Ποια είναι η εναλλακτική πρόταση για το κέντρο της Θεσσαλονίκης;
Η δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στο κέντρο της πόλης δεν αποτελεί νέα ιδέα. Τώρα όμως αρχίζει για πρώτη φορά η σοβαρή δημόσια συζήτηση. Η δημιουργία του είναι θεμελιώδους σημασίας για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην πόλη, καθώς θα αποκτήσει απαραίτητους χώρους πρασίνους κάτι που υπολείπεται, όπως όλες οι μεγάλες πόλεις της χώρας. Δε θέλουμε να γίνουμε μια δεύτερη Αθήνα!
Για ποια περιοχή μιλάμε;
Η περιοχή του μητροπολιτικού πάρκου δε χρειάζεται να είναι μόνο η περιοχή της ΔΕΘ. Μπορεί και πρέπει να περιλαμβάνει το 3 Σώματος Στρατού και την περιοχή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου στην περίπτωση που μετακινηθεί. Ακόμα και αν αυτό δεν είναι δυνατό, το Αριστοτέλειο μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μια green zone, όπως συμβαίνει στα campus των περισσότερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό (αν και τα περισσότερα δε βρίσκονται στο κέντρο της πόλης!)
Η συνοχή του πάρκου μπορεί να ενισχυθεί με την υπογειοποίηση των τριών κύριων αστικών αρτηριών (Βασιλέως Γεωργίου, Εγνατία, Μεγάλου Αλεξάνδρου η οποία μπορεί να αντικατασταθεί από την υποθαλάσσια αρτηρία) στην περιοχή διέλευσης του πάρκου, ώστε να εκτείνεται μέχρι την θάλασσα αλλά και κατάργηση της κάθετης αρτηρίας της Γ Σεπτεμβρίου. Η έλλειψη της μπορεί να αντιμετωπιστεί με την διεύρυνση των κάθετων αρτηριών της Αγγελάκη και της Καυτατζόγλου.
Η περιφέρεια του πάρκου που δηλώνεις έχει πολλά δημοσία κτίρια. Πάνε για κατεδάφιση;
Αρκετά κτίρια πρέπει να κατεδαφιστούν για να επιτευχθεί ο στόχος. Αλλά όχι όλα. Αναφερόμαστε κυρίως στα κτίρια της ΔΕΘ, πολλά από τα οποία είναι λυόμενα, κάποια από τα κτίρια του πανεπιστημίου (αν μετακινηθεί) και του Γ ΣΣ. Η διατήρηση όμως δραστηριοτήτων στο χώρο του πάρκου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την βιωσιμότητα του. Δεν μιλάμε για περιστασιακές εκδηλώσεις αλλά για συνεχή δραστηριότητα πολιτών και φορέων, ως μέρος του γενικότερου κοινωνικού ιστού της πόλης. Η διατήρηση κάποιων σχολών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου και η συνέχιση της λειτουργίας του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας είναι ένα καλό έναυσμα. Η διατήρηση και άλλων δομών, όπως του Βελλίδιου Συνεδριακού κέντρου, τα δύο μουσεία και το Καλλιμάρμαρο Παλάτι του Αυτοκράτωρ, είναι επίσης απαραίτητα, όπως επίσης και η εύρεση ουσιαστικών χρήσεων για τα διατηρητέα κτίρια του Γ ΣΣ και όποιων άλλων κτιρίων παραμείνουν. Σκοπός είναι η 24ωρη δραστηριότητα στο χώρο του πάρκου.
Γιατί είναι απαραίτητο το παραπάνω για την βιωσιμότητα του;
Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ένα τεράστιο πάρκο, σε μορφή αστικού δάσους όπως το Central Park της Νέας Υόρκης. Τα διεθνή παραδείγματα έδειξαν ότι τα μεγάλα πάρκα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα όταν αποκόπτονται από τον κοινωνικό ιστό. Οι επισκέπτες είναι περιστασιακοί, η φύλαξη τους δύσκολη και δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα συντήρησης τους. Ιδίως αν αντιμετωπίζονται προβλήματα(εγκληματικότητα, ναρκωτικά), δεν θα είναι διελεύσιμο σε ώρες μη αιχμής. Έτσι καταλήγουν να εγκαταλείπονται, ή να περιφράσσονται με σκοπό τον έλεγχο τους, κάτι που είναι αδιανόητο: Ένα τέτοιο πάρκο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης θα αποκόψει την παλιά πόλη και τις δυτικές συνοικίες από τις ανατολικές.
Πέρα από ένα πάρκο στο μέσο της πόλης, έχει άλλα πλεονεκτήματα η συγκεκριμένη ιδέα;
Η ιδέα έχει αρκετά πλεονεκτήματα:
- ο Δήμος αποκτά την δυνατότητα επέκτασης των υποδομών του που λείπουν από το κέντρο, με την εκμετάλλευση των χώρων που θα παραμείνουν στα κτίρια που θα διατηρηθούν
- Στα όρια του πάρκου είναι δυνατό να δημιουργηθούν μεγάλα υπόγεια παρκινγκ(επέκταση της παλιάς ιδέας για το υπόγειο παρκινγκ στην πλατεία Χημείου).
- δίνετε μια τεράστια δυνατότητα να επεκταθεί το ΑΧΕΠΑ σε επαρκής χώρους ώστε να δημιουργηθεί ένα σοβαρό αστικό νοσοκομείο στο κέντρο της πόλης που να καλύπτει σημαντικές ανάγκες του πολεοδομικού συγκροτήματος. Δεν είναι στόχος να γίνει ένα τεράστιο νοσοκομείο όπως το Παπαγεωργίου, απλά να αποκτήσει τις απαραίτητες υποδομές.
- Το παραπάνω, μπορεί να οδηγήσει επίσης στην μείωση της σημαντικότητας των νοσοκομείων του Αγ.Δημητρίου και Γεννηματά, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν άλλες ανάγκες(π.χ κέντρο αποκατάστασης), να μετατραπούν σε αστικά κέντρα υγείας ή ακόμα και να καταργηθούν δίνοντας χώρο για άλλες ανάγκες του δήμου.
- Τέλος στην περιοχή του Αγ.Παύλου, 40 Εκκλησιών και Τριανδρίας, που ουσιαστικά αποκόπτουν το μητροπολιτικό πάρκο από το Σειχ Σου, είναι δυνατό να αλλάξουν οι οικιστικοί κανόνες ώστε σε βάθος χρόνου να μετατραπεί σε μια περιοχή μικρής οικιστικής δραστηριότητας. Έτσι με σαφή αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μπορεί να εξαφανιστούν οι πολυκατοικίες και να δώσουν τη θέση τους σε συνοικίες στα όρια του δάσους!
Ποίο πρέπει να είναι το μέλλον του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας;
Δε μπορώ να είμαι σαφής καθώς αποτελεί την σοβαρότερη δημόσια συζήτηση που πρέπει να γίνει.
Το ερώτημα είναι:
Υπάρχει αναγκαιότητα διατήρησης της Πανεπιστημιούπολης στο κέντρο της πόλης;
Η Θεσσαλονίκη δεν είναι μια μικρή πόλη που επιβιώνει μόνο από το Πανεπιστήμιο της. Άλλωστε και άλλες, πολύ πιο μικρές πόλεις έχουν campus εκτός του αστικού κέντρου. Το ίδιο το πανεπιστήμιο φαίνεται να ασφυκτιά πλέον στα όρια του. Η μετακίνηση του θα του δώσει νέα ώθηση αλλά και τη δυνατότητα να αποκτήσει σύγχρονες υποδομές, και ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις του παρελθόντος(π.χ. εστίες). Το κέντρο από την άλλη θα ανακουφιστεί από ένα μεγάλο όγκο φόρτου και κίνησης από την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Το μεγάλο αρνητικό; Οι οικονομικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και τους εισοδηματίες στην περιοχή.
Η πιο ρεαλιστική πρόταση είναι η διατήρηση κάποιων σχολών που είναι απαραίτητο να μείνουν στο κέντρο (π.χ. ιατρική, οδοντιατρική, ΤΕΦΑΑ), η διατήρηση του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας, και μετακίνηση των υπολοίπων δόμων.
Ωραία η ιδέα αλλά δεν ακούγεται τόσο απλό…
Πράγματι
Για την υλοποίηση μιας σειράς τέτοιων προτάσεων πρέπει να συνυπάρχουν μια σειρά από συνθήκες:
- τοπική αυτοδιοίκηση που έχει σαφή όραμα και στόχο
- σκληρή δουλεία και καλή διαχείριση, καθώς αποτελεί ένα πολύπλοκο έργο
- εμφύσηση του οράματος στην κεντρική κυβέρνηση για σαφή υποστήριξη του.
- συνέχεια από όλους τους φορείς στις φάσεις του σχεδιασμού για να επιτευχθεί ο τελικός στόχος.
- συμμερισμός και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στο όραμα, στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση,
Ναι, καλά, στην Ελλάδα θα τα βρεις όλα αυτά;
Αληθές, καμία από τις παραπάνω συνθήκες δεν υφίσταται αυτή τη στιγμή που μιλάμε.
Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν έχει όραμα, στόχους και προσανατολισμό, διάθεση για οποιαδήποτε προσπάθεια και εργασία.
Η κεντρική κυβέρνηση αδιαφορεί καθώς θεωρεί ότι γίνονται τα μεγάλα έργα στην πόλη μας, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και δεν παρουσιάζει μακρόπνοο προγραμματισμό και ύπαρξη αντίστοιχων οραμάτων.
Αλλά εμείς, οι κάτοικοι της πόλης δεν είμαστε καλύτεροι:
δε φαινόμαστε διατεθειμένοι να υποστούμε τόσο ριζικές αλλαγές. Μια απομάκρυνση της ΔΕΘ και της Πανεπιστημιούπολης θα άλλαζε δραματικά τις οικονομικές συνθήκες στο κέντρο της παλιάς πόλης και πιθανό να μετακινούσε το οικονομικό κέντρο ανατολικότερα.
Ακόμα και αν όμως δεν προέκυπταν οι παραπάνω συνθήκες η υποστήριξη μάλλον θα ήταν χλιαρή: οι πολίτες είναι αμαθείς στην υποστήριξη τέτοιων θεμάτων, και λόγω της κακής πρότερης εμπειρίας (λέγε με μετρό και υποθαλάσσια) αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά τόσο μεγαλόπνοες προτάσεις.΄
Απλά πάντα υπάρχει η ελπίδα...